Ciało tańczące

Kultura Współczesna. Teoria, Interpretacje, Praktyka
nr 3(69)/2011
Ciało tańczące

Od wieków istnieje problem z zaklasyfikowaniem tańca. Z jednej strony dostrzegamy naturalną skłonność człowieka do podrygiwania w takt muzyki, z drugiej – uznajemy taniec za kulturowy wytwór człowieka. Widzimy w nim przejaw impulsu dionizyjskiego albo skodyfikowany i skonwencjonalizowany język gestów i form. Jeśli jest traktowany jako sposób komunikacji ogólnoludzkiej, to albo jako język niewerbalny, przejaw rozładowania nadmiaru emocji, albo jako werbalny komunikat domagający się przełożenia gestów na konkretny przekaz. Ze względu na swoją ambiwalentną naturę, zwłaszcza w starożytności, stanowił inspirację dla filozofów, by potem, prawdopodobnie za sprawą związków z grzesznym ciałem, zostać zapomnianym na wiele wieków. Obecnie taniec staje się przedmiotem ożywionej refleksji etnografów, socjologów, kulturoznawców, estetyków, filozofów itd., którzy dostrzegają w nim ogromny potencjał badawczy. Dzieje się tak między innymi ze względu na to, że tancerze, poprzez przyjęte formy i działania, włączają się do aktualnych dyskusji na temat pojmowania ruchu, przestrzeni, ciała, a także zabierają głos w kwestii statusu sztuki. Pytają na przykład o istotę swojego gatunku i odrębność względem coraz bardziej ekspansywnych form performatywnych, ale podążają również za najnowszymi zdobyczami technologicznymi, zacierając granice gatunkowe sztuk. Dowodzą tym samym atrakcyjności i aktualności tańca, który dostosowuje się do zmieniającej się sytuacji ogólnokulturowej. Atrakcyjność tę widać na poziomie dyskursu teoretycznego, ponieważ teoretycy tej dziedziny sztuki coraz częściej rozważają aktualnie nośne, modne zagadnienia, takie jak problematyka jaźni, ciała, płci kulturowej, niedualistycznej podmiotowości, przestrzeni miejskiej, polityki władzy, globalizacji... Podążanie za refleksją na temat tańca pozwala więc lepiej zrozumieć dokonujące się w kulturze zwroty: semantyczny, performatywny, genderowy, somatyczny… (ze wstępu Lilianny Bieszczad).

Spis treści

Spis treści

Ciało tańczące

Wstęp - Lilianna Bieszczad
Ciało tańczące – źródła estetycznej heterogeniczności - Joanna Szymajda
Cielesne interpretacje podmiotowości we współczesnym tańcu - Julia Hoczyk
O dyktacie ciała nad choreografią we współczesnym tańcu - Anna Królica
Ciało tancerza: od wzrokocentryzmu do pluralizmu - Lilianna Bieszczad
Taniec jako sztuka somaestetyczna par excellence. Rekonstrukcja filozofii Richarda Shustermana w kontekście tańca - Anna Wańtuch
Starożytność jako droga ku nowoczesności. Duncan, Dalcroze, Niżyński u greckiego źródła - Agnieszka Gralińska-Taborek
Nimfa post/post/moderna. Ciałoobraz tańcem poruszony - Karolina Charewicz-Jakubowska
Taniec Okrucieństwa. Butō jako realizacja projektu Antonina Artaud - Magdalena Zamorska
Performatywny wymiar spektaklu nowomedialnego na przykładzie grupy Troika Ranch - Sandra Kmieciak
Emancypacyjny potencjał ruchu tanecznego - Sandra Frydrysiak
Taniec Ducha w kontekście problemów tożsamości i filmowego wizerunku Indian Ameryki Północnej - Magdalena Kempna-Pieniążek
Od barwnej españolady do bólu Cante jondo. Obrazy flamenco w kinie hiszpańskim - Joanna Aleksandrowicz

Obserwatorium kultury

Wybrane aspekty kultury warszawskiego środowiska tancerzy tanga argentyńskiego - Aleksandra Teresińska

Z warsztatów kulturoznawców

Ideologiczna „nowoczesność” – mobilne media w przestrzeni polskich miast jako wyobrażeniowa modernizacja - Wiktor Marzec

Omówienia i dyskusje

Scena, widownia i ekran w tańcu: Pina Wima Wendersa - Justyna Budzik
O granicach... bez granic - Domink Porczyński
Walizka Gombrowicza - Anna Jaroszuk