Technolęki. Kulturowe oblicza lęku przed technologią

Kultura Współczesna. Teoria, Interpretacje, Praktyka
nr 2(101)/2018
Technolęki. Kulturowe oblicza lęku przed technologią

Technolęki, czyli negatywne afekty związane z techniką i technologią, mogą przybierać niekiedy postać przeżyć szczególnie intensywnych, niemalże traumatycznych, a czasem bliżej nieokreślonego, ale uporczywego niepokoju. Debaty między biokonserwatystami a transhumanistami, krytykami społeczeństwa sieci, nowoczesnych systemów technologicznego nadzoru, technonauki a technoentuzjastami odsłaniają całe spektrum współczesnych lęków. Autorzy zwracają uwagę na problemy, które pojawiły się między innymi za sprawą bioinżynierii, neuronauk, sztucznej inteligencji, mobilnych i biometrycznych technologii. Dotyczą one specyfiki homo sapiens, rozwijanej przez niego kultury, koncepcji podmiotu ludzkiego i natury, granic między ludzkim i nieludzkim, naturalnym i sztucznym, prywatnym i publicznym, dopuszczalności przekroczenia kulturowego tabu, a także istotnych dla nowoczesności wartości (ze wstępu prof. Renaty Tańczuk, dr. Rafała Nahirnego, dr Marty Brzezińskiej-Pająk).

Spis treści

Spis treści

Technolęki. Kulturowe oblicza lęku przed technologią

Wstęp. Technologie, lęki i imaginaria społeczne - Renata Tańczuk, Rafał Nahirny, Marta Brzezińska-Pająk
Lęk przed maszyną i lęk (z) maszyny. Sztuczna inteligencja i technolęki Stanisława Lema - Dariusz Brzostek
O autonomii „ja” i natury. Kilka uwag o starych lękach w nowej technologicznej scenerii - Renata Tańczuk
Lęk intymności, czyli mówienie prawdy w dobie internetu - Leszek Koczanowicz
Narodziny ban-optykonu i lęki przed paszportem biometrycznym - Marta Brzezińska-Pająk, Rafał Nahirny
Szum na cyfrowe lęki. Ślad i podejrzliwość w świecie danych - Aleksandra Goral
Kto trzyma przed nami czarne lustro? Lęk przed technologią w „Czarnym lustrze” a nowe metody produkcji i dystrybucji seriali - Dawid Junke
Epidemie, nowoczesność i apokalipsa zombie. Motyw chorób zakaźnych w kulturze popularnej jako wyraz lęków społecznych - Łukasz Afeltowicz, Michał Wróblewski
Performatywna trans/fuzja. Poskramianie symbolicznego wampira - Małgorzata Dancewicz

Technoprzyszłość

Kultura lęku (nie tylko) technologicznego - Magdalena Szpunar
Nie jestem robotem – kulturowy imperatyw uwierzytelniania człowieczeństwa - Barbara Cyrek
Szachy – (nie)ludzka gra. Ludzie, maszyny i antycypacje przyszłości - Mikołaj Smykowski
Cyberpunk po postcyberpunku. Dystopijna wizja technoprzyszłości w serialu „Altered Carbon” - Tomasz Safjanowski
Tomorrow is the fear. Lęk przed technologią w twórczości grup rockowych i metalowych - Bartosz Małczyński
Znak wodny jako wypowiedź o dziedzictwie - Marcin Wilkowski

Omówienia

Mediosfera pamięci - Ewa Wójtowicz
Migracje iluzji w pejzażu estetycznym - Kamil Lipiński

Wokół badań

Niezgodni wewnętrznie. Ukraińcy i Polacy wobec II wojny światowej i rządów komunistycznych w historii swych krajów - Joanna Konieczna-Sałamatin, Tomasz Stryjek