Z której RĘKI?
il. Marcelina Jarnuszkiewicz
Mówimy, że coś jest Z PIERWSZEJ RĘKI, kiedy to coś jest nowe i nieużywane lub gdy to coś zostało przekazane bezpośrednio: towar z pierwszej ręki, informacje z pierwszej ręki. Określenie Z DRUGIEJ RĘKI oznacza, że to, o czym mówimy, jest używane lub zostało przekazane za czyimś pośrednictwem, np. mieszkanie z drugiej ręki, dowiedzieć się czegoś z drugiej ręki. W użyciu spotyka się także połączenie „z trzeciej ręki”, stosowane w znaczeniu zbliżonym do Z DRUGIEJ RĘKI. Niektóre słowniki ogólne odnotowują taką konstrukcję, w starannej polszczyźnie jest ona jednak nieakceptowana. Frazeologizmy Z PIERWSZEJ RĘKI i Z DRUGIEJ RĘKI – a także Z JEDNEJ STRONY i Z DRUGIEJ STRONY – odwołują się do tej samej metafory, mającej za podstawę budowę człowieka. Mamy dwie ręce i dwie strony: lewą i prawą i dlatego sensownie mówimy: Z PIERWSZEJ RĘKI i Z DRUGIEJ RĘKI oraz Z JEDNEJ STRONY i Z DRUGIEJ STRONY (a nie: z trzeciej ręki, z trzeciej strony).
Źródło: [NSPP; WSPP; USJP; SJP PWN; SFJP S, II, 27]