NIEDZIELA PALMOWA
il. Marcelina Jarnuszkiewicz
Zwana była też NIEDZIELĄ WIERZBNĄ (wierzbową) albo NIEDZIELĄ KWIETNIĄ (kwiatową). Palemki, które święci się tego dnia w kościołach, mają niekiedy postać swoistej wiązanki: kilka pokrytych baziami wierzbowych gałązek ułożonych na liściu palmy. To wyjątkowe połączenie, zawierające w sobie zarówno symbolikę chrześcijańską, jak i relikty pogańskie. Sama nazwa „wiązanki” – PALMA lub PALEMKA – a także liść tej rośliny stanowią odwołanie do symboliki chrześcijańskiej: mają przypominać palmy, którymi witano Chrystusa wjeżdżającego do Jerozolimy. Wierzbowe gałązki natomiast są prastarym, słowiańskim symbolem siły, młodości, żywotności, witalności. Wierzono, że połknięcie bazi chroni przed chorobami gardła, a smaganie się witkami daje zdrowie i krzepę. „Połykano więc bazie wierzbowe albo też uderzano się młodemi gałązkami wierzbiny, niby na pamiątkę palm, któremi witano Chrystusa przy wjeździe do Jerozolimy, w istocie zaś praktykując odwieczny zwyczaj pogański, który ma na celu udzielanie siły żywotnej przez uderzanie rozkwitłą gałęzią, jako czemś młodem i silnem” – pisze Bystroń. W wielu krajach i regionach zwyczaje i obrzędy, które uważamy za chrześcijańskie, stanowią swoistą mieszankę najstarszych lokalnych obrzędów i – znacznie od nich młodszej – obrzędowości chrześcijańskiej.
Źródło: [SJP PWN; SO PWN; Bys DzO, I, 46]