Sandomierz – jedno z najstarszych polskich miast. Ślady pierwszego osadnictwa na tych terenach, znalezione w wykopaliskach archeologicznych, pochodzą jeszcze z neolitu. Osada powstała w X w. na terenie wzgórza zamkowego, natomiast od XI wieku mówimy już o grodzie, siedzibie książęcej oraz o mieście wojewódzkim.

Sandomierz nazywany bywa Małym Rzymem – gdyż podobnie jak włoska stolica ulokowany jest na 7 wzgórzach. Co ciekawe – pod obydwoma miastami ciągną się tajemnicze, podziemne korytarze. Podziemia sandomierskie są jedną z turystycznych atrakcji, które dla Was przygotowaliśmy. Najprawdopodobniej powstawały od XIV w. z przeznaczeniem na magazyny. Tworzą labirynt, który ciągnie się pod miastem. Dawniej wielokrotnie służyły mieszkańcom jako schronienie przed najeźdźcami, teraz stanowią atrakcję turystyczną – do zwiedzania udostępnione jest 500 metrów tych tajemniczych korytarzy.

W Sandomierzu zwiedzimy jeszcze Katedrę – XIV-wieczną gotycką świątynię, ufundowaną w 1360 r. przez Kazimierza Wielkiego, w której przechowywane są relikwie Drzewa Krzyża Świętego podarowane przez Króla Władysława Jagiełłę, dom Długosza (dawną Mansjonarię) – pięknie utrzymaną późnogotycką budowlę z czerwonej cegły wybudowaną przez mistrza Jana z Krakowa w 1476 r., ufundowaną przez Jana Długosza (obecnie znajduje się w nim Muzeum Diecezjalne), Zamek wzniesiony na skarpie wiślanej w Sandomierzu przez Kazimierza III Wielkiego, rozbudowany w XVI w. przez króla Zygmunta I Starego (dziś znajduje się w nim Muzeum Okręgowe) i Bramę Opatowską – jedyną zachowaną bramę miejską, element średniowiecznego systemu obronnego miasta, pochodzącą z XIV wieku, na szczycie której znajduje się taras widokowy pozwalający podziwiać piękną panoramę miasta.  

Będąc w Sandomierzu, nie sposób nie zwiedzić znajdujących się w niedalekiej odległości ruin zamku Krzyżtopór w Ujeździe. Wybudowany w l. 1621–1644 zamek Krzysztopór (obecnie: Krzyżtopór) to jedna z najokazalszych siedzib magnackich, które powstały na polskich ziemiach w tamtych czasach. Był największą budowlą pałacową w Europie przed powstaniem Wersalu. Jego nazwa ma związek z inskrypcją znajdującą się na bramie głównej „/Krzyż obrona / Krzyż podpora / Dziatki naszego Topora/” stanowiącej credo Krzysztofa Ossolińskiego – fundatora, gorliwego katolika, wyrażające jego osobisty stosunek do wyznawanych zasad wiary.

Pińczów jest znacznie młodszy od Sandomierza, gdyż jego powstanie datowane jest na XV w. (21 września 1428 r. król Władysław Jagiełło nadał Pińczowowi, wsi Jana z Oleśnicy, kasztelana żarnowskiego, prawo miejskie magdeburskie).

Tu w programie zwiedzania mamy dawny zespół klasztorny oo. Paulinów z 1449 r., Dom Ariański, zwany również Drukarnią Ariańską, na Mirowie z przełomu XVI i XVII w. i synagogę wybudowaną w l. 1594–1609.

Na deser zostanie nam replika XIX-wiecznej pływającej kuźni z Pińczowa, zrealizowana przez Klub Wodny „Kon-Tiki” przy wsparciu samorządu województwa świętokrzyskiego. Kuźnia z Pińczowa została uhonorowana pierwszą nagrodą na największym w Europie festiwalu tradycyjnych łodzi we Francji. Zdobyła uznanie władz Orleanu i organizatorów festiwalu, pokonując ponad 220 załóg z całej Europy.  

Tuż obok Pińczowa znajdują się Chałupki, które też odwiedzimy, a w nich Ośrodek Tradycji Garncarstwa. Początki garncarstwa w Chałupkach sięgają połowy XVI w. Wyroby z Chałupek słyną z pięknego wykończenia i ciekawej ornamentyki, z pewnością będzie to więc bardzo ciekawy przystanek na naszej drodze. Obejrzymy nie tylko piękne wyroby garncarskie, ale i autentyczny, dwukomorowy piec garncarski oraz urządzenia i narzędzia niezbędne w procesie produkcji.

To piękne miasto lokowane w 1265 r. o bogatej historii i wielu ciekawych zabytkach od wielu lat najbardziej kojarzy się z postacią Koziołka Matołka stworzoną przez Kornela Makuszyńskiego i Mariana Walentynowicza. To właśnie na postaci tego sympatycznego bohatera literackiego oparta jest promocja miasta. 1 czerwca 2003 r. ówczesny minister kultury Waldemar Dąbrowski mianował uroczyście Pacanów Europejską Stolicą Bajek.

Tu odwiedzimy Europejskie Centrum Bajki im. Koziołka Matołka w Pacanowie – miejsce, które przez cały rok tętni życiem. Tu organizowane są: Festiwal Kultury Dziecięcej, Dziecięce Spotkania Mistrzów Teatru, Spotkania Mistrzów Muzyki, ogólnopolskie konkursy Przygody Koziołka Matołka, Konkurs Fotograficzny „Wszystkie Dzieci Świata” i wiele innych okazjonalnych imprez.

Pierwsze wzmianki o Chęcinach pochodzą z 1275 r. Miasto otrzymało prawa miejskie w pierwszej połowie XIV w. Turystom kojarzy się głównie ze słynnym zamkiem zbudowanym na przełomie XIII/XIV w. (który jest na trasie naszej wędrówki) i ze śladami obecności i kultury Żydów licznie zamieszkałych w tym miasteczku (synagogą, mykwą i cmentarzem żydowskim).

W tej okolicy na dłużej zagościmy w Centrum Nauki Leonardo da Vinci – w nowoczesnym parku nauki przeznaczonym do aktywnego i inspirującego wypoczynku. Ośrodek został stworzony w celu wzbudzania zainteresowania naukami przyrodniczymi, rozwijania nauki samodzielnego myślenia u najmłodszych i rozbudzania ich pasji. Cieszy się bardzo dużym zainteresowaniem, gdyż pozwala dzieciom zdobywać wiedzę w aktywny i atrakcyjny dla nich sposób.

Na trasie naszej wycieczki po Świętokrzyskim znajduje się także Park Etnograficzny w Tokarni, w którym czekają na Was warsztaty przybliżające tradycję regionu i pozwalające sprawdzić swoją sprawność manualną i inne cenne zdolności.    

Czas na pieszą wycieczkę z Nowej Słupi na Święty Krzyż – to tylko godzina spacerkiem, a widoki i wspomnienia niezapomniane! Na Świętym Krzyżu zwiedzimy Bazylikę, opactwo pobenedyktyńskie z relikwiami drzewa Krzyża Świętego, Muzeum Misyjne Ojców Oblatów, kryptę Jeremiego Wiśniowieckiego, gołoborze, zobaczymy także pomnik postawiony w miejscu bitwy powstania styczniowego.

W Bielinach warto jest zobaczyć dworek Józefa Ozgi Michalskiego – i to też zrobimy. Tu odwiedzimy także Centrum Tradycji, Turystyki i Kultury Gór Świętokrzyskich – Osadę Średniowieczną. Już wejście do osady – charakterystyczna drewniana brama wprowadzi nas w epokę. Za palisadą przeniesiemy się w czasie! Stoją tu drewniane chaty kryte strzechą, ziemianki, drewniane wozy, drewniane naczynia. W chatach i przed nimi w trakcie codziennych zajęć zastaniemy szewca, kowala, prządkę, zielarkę, bartnika czy garncarza. Eksponatów można będzie dotykać, do domostw wchodzić, jak w prawdziwej osadzie, która żyje i trwa, a nie jest tylko muzeum.

Ciekoty – ta maleńka świętokrzyska wieś ma piękną historię – to miejsce na wieki związane jest z rodziną Żeromskich. Tu odwiedzimy Centrum Edukacyjne „Szklany Dom”, w którym odbędą się warsztaty, a następnie wyruszymy w literacki spacer do Świętej Katarzyny poświęcony twórczości Stefana Żeromskiego.

Na trasie naszych świętokrzyskich podróży znajdują się gotycki tryptyk bodzentyński z ok. 1508 r. znajdujący w kościele parafialnym Wniebowzięcia NMP i św. Stanisława Biskupa w Bodzentynie i Zagroda Czernikiewiczów z 1809 r. ze zbiorami etnograficznymi, będąca własnością Muzeum Wsi Kieleckiej, stanowiąca wspaniały przykład specyficznej architektury małych miasteczek rolniczych charakterystycznych dla naszego regionu. Zagroda ta jest najstarszą i jedyną tak kompleksowo zachowaną małomiasteczkową zagrodą znaną z terenów Kielecczyzny.

Następnie pojedziemy do miejsca, które kryje się pod tajemniczą nazwą „Kapkazy – Szkoła Wrażliwości”. Jest to niezwykłe centrum spotkań artystów i miłośników sztuki, oaza dla nadwrażliwców i pasjonatów działań artystycznych, przestrzeń do działań artystycznych ludzi w różnym wieku i z różnych środowisk. W starej stodole, w której założyciele stworzyli autorską galerię ceramiki i scenę teatralną, odbywają się różnego rodzaju działania kulturalne: przedstawienia, koncerty, wystawy plastyczne, warsztaty ceramiczne i teatralne, wernisaże, prezentacje artystyczne i plenery. Was czekają tutaj niezapomniane warsztaty.

Następnym przystankiem na trasie naszej podróży będzie Mauzoleum Martyrologii Wsi Polskich w Michniowie wybudowane w miejscu kaźni mieszkańców Michniowa zamordowanych przez Niemców w czasie II wojny światowej w odwecie za współpracę ze świętokrzyskim ruchem oporu

Choć lokowany w 1505 r. Ćmielów może pochwalić się bogatą historią i wieloma ciekawymi miejscami i zabytkami do zwiedzenia, w zbiorowej świadomości kojarzony jest głównie z firmą Polskie Fabryki Porcelany Ćmielów i Chodzież S.A., która jest największą fabryką porcelany cienkościennej w Europie i może pochwalić się 228-letnim doświadczeniem. Warto ją zwiedzić, poznać historię tego miejsca i ludzi tworzących te doceniane na całym świecie porcelanowe wspaniałości. W Rżuchowie odwiedzimy „Dom Spokojnej Książki” Moniki i Piotra Kogutów, który mieści się w siedzibie stowarzyszenia „Głowa do góry”. Jest to przystań dla opuszczonych książek – w 6-metrowym regale w stodole zgromadzonych zostało 13 tys. książek. W samym stowarzyszeniu odbywają się różnego rodzaju spotkania i warsztaty. W jednym z nich weźmiemy udział.

Na trasie naszych świętokrzyskich podróży nie może zabraknąć Pałacyku Henryka Sienkiewicza w Oblęgorku. Majątek ten został ofiarowany pisarzowi przez Polaków w 1900 r. z okazji jubileuszu 25-lecia pracy literackiej. Czterdzieści lat po jego śmierci, w 1956 r., został on przekazany przez jego dzieci na rzecz utworzenia muzeum, które otwarto już 26 października 1958 r. Na parterze odtworzono mieszkanie Sienkiewicza – gabinet, salon, jadalnię, palarnię i sypialnię – zobaczymy tam galerię portretów rodzinnych, kolekcję broni bliskowschodniej i afrykańskiej, dary jubileuszowe, a także trofea myśliwskie podkreślające łowcze pasje pisarza. Pierwsze piętro mieści wystawę biograficzno-literacką prezentującą największą w Polsce kolekcję albumów i adresów jubileuszowych.