70 lat temu powołano „Komitet Maddena” do Zbadania Zbrodni Katyńskiej

Data publikacji: 12.04.2021
Średni czas czytania 3 minuty
drukuj

W 2021 roku przypada 70. rocznica powołania Specjalnego Komitetu Śledczego Kongresu Stanów Zjednoczonych do Zbadania Zbrodni Katyńskiej, tzw. „Komitetu Maddena”.

Ambasador USA w Polsce, Arthur Bliss Lane w ruinach Warszawy
Ambasador USA w Polsce, Arthur Bliss Lane w ruinach Warszawy, 1945 rok. Zdjęcie z domeny publicznej rządu USA

Niezwykłe były okoliczności powołania komitetu w sytuacji milczenia o Katyniu przez rządy USA i Wielkiej Brytanii w latach powojennych, a nawet cenzury (np. cenzura i usunięcie wątków katyńskich z wypowiedzi Józefa Czapskiego w 1950 r. dla „Głosu Ameryki”) . Wydawało się, że wysiłki tych nielicznych zaangażowanych by nagłośnić sprawę (zwłaszcza J. Epstein i A. Bliss-Lane) spełzną na niczym. Paradoksalnie, z pomocą w tej sprawie przyszło najpierw zwycięstwo komunistów Mao Tse-Tunga w Chinach (1949), a następnie wybuch wojny koreańskiej (1950-1953). Otwarta konfrontacja z komunizmem pozwoliła „odmrozić” sprawy spychane na margines w erze układania się z komunistami.

W 1951 roku udaje się utworzyć Komitet Kongresu USA mający wyjaśnić okoliczności Zbrodni Katyńskiej. Na jego czele staje senator Ray  J. Madden. Komitet działa przez 9 miesięcy w USA i w Europie, przesłuchuje wielu świadków, publikuje 8 tomów dokumentów. Co jednak najważniejsze w 1952 roku publikuje raport, w którym jednoznacznie stwierdza, że odpowiedzialność za zbrodnię ponosi ZSRR i wzywa kongres USA do uchwalenia rezolucji obligującej prezydenta USA do wniesienia formalnego wniosku do ONZ o powołanie komisji międzynarodowej do zbadania sprawy.

www.PamietamKatyn1940.pl

W najbliższych dniach na stronie pamietamkatyn1940.pl oraz na profilu facebook.com/GuzikKatynski będziemy przybliżać informacje o pracach Komitetu – o jego twórcach i ich determinacji w dążeniu do zbadania zbrodni, o świadkach, w tym o do dzisiaj niewyjaśnionej sprawie „świadka w białym kapturze”, który przedstawił zupełnie nieprawdopodobną i pełną sprzeczności relację, a także o raporcie końcowym i o tym, dlaczego jego zalecenia nie zostały nigdy wcielone w życie.

O zbrodni Katyńskiej

81 lat temu prawie 22 tys. polskich obywateli – jeńców wojennych, więzionych w radzieckich łagrach zostało zamordowanych przez Sowietów w ramach zaplanowanej bezwzględnej eksterminacji polskich elit – Zbrodni Katyńskiej. Wśród ofiar komunistycznej zbrodni ludobójstwa byli oficerowie Wojska Polskiego, policjanci i oficerowie rezerwy: urzędnicy, lekarze, profesorowie, prawnicy, nauczyciele, inżynierowie, duchowni, artyści, przedsiębiorcy… Zostali potajemnie zamordowani wiosną 1940 roku na rozkaz najwyższych władz sowieckich. Ich groby odkryto w Katyniu, Charkowie, Miednoje i Bykowni. Prawda o tych wydarzeniach była zakazana do 1989 roku i upadku komunizmu.