Cierpliwy jak PACJENT
il. Marcelina Jarnuszkiewicz
Słowo PACJENT zapożyczyliśmy wprawdzie bezpośrednio z języka niemieckiego (niem. Patient), ale jego rodowód jest starszy i sięga łaciny. Łacińskie określenie patiens miało podstawowe znaczenie ‘wytrzymały, wytrwały, znoszący coś’. Stąd też kolejne znaczenia, powstałe przez logiczne rozwinięcie znaczenia podstawowego: ‘twardy, nieugięty’, a także ‘cierpliwy’ (=’wytrwały’), jak również ‘cierpiący coś’ – a później ‘cierpiący na coś’. Jeszcze w XIX-wiecznej polszczyźnie eleganckim zamiennikiem słowa CIERPLIWOŚĆ była PACJENCJA (również w formie wykrzyknika: Pacjencja!, czyli: Cierpliwości!). Sam wyraz PACJENT do XVI w. był swego rodzaju tytułem honorowym osoby leczącej się u lekarza dyplomowanego (w odróżnieniu od tych „gorszych”, leczących się u znachorów), dopiero z czasem zyskał ogólniejsze znaczenie ‘osoba cierpiąca coś lub na coś i potrzebująca pomocy’. A do końca XIX w. PACJENTÓW mieli nie tylko lekarze, lecz także adwokaci i radcy prawni.
Źródło: [SJP PWN; USJP; SWO; SW; SWil, 954; ESJP, II, 482; SŁP, IV, 47]