Kolejne wspólne przedsięwzięcie wystawiennicze Narodowego Centrum Kultury i Instytutu Teatralnego prezentuje postać króla polskiej sceny drugiej połowy XX wieku – Tadeusza Łomnickiego. Pretekstem do tego ciekawego spotkania i przypomnienia artystycznego dorobku Łomnickiego jest 30. rocznica jego śmierci, która minęła 22 lutego.

– Genialny aktor był mistrzem nie tylko dla swoich studentów, ale też inspiracją dla scenicznych i filmowych współpracowników, w tym wybitnych reżyserów,  np. Erwina Axera, Konrada Swinarskiego, Romana Polańskiego, czy Andrzeja Wajdy. Niespełniony dramatopisarz i artysta totalny pożegnał doczesność na deskach teatru Nowego w Poznaniu, który od dziesięciu lat nosi imię Tadeusza Łomnickiego. Ostatnie wypowiedziane przez niego słowa to kwestia tragicznego szekspirowskiego bohatera - króla Leara: „Więc jakieś życie świta przede mną. Dalej, łapmy je, pędźmy za nim, biegiem, biegiem! Swoje intensywne życie całkowicie podporządkował pracy twórczej. Przez blisko pół wieku na scenie i przed kamerą dostarczył nam niezapomnianych wzruszeń– komentuje prof. Rafał Wiśniewski, dyrektor Narodowego Centrum Kultury.

Na ekspozycję składają się 52 fotografie portretowe, prezentujące wybrane wybitne kreacje teatralne Tadeusza Łomnickiego. Zobaczymy aktora w rolach tytułowych w „Kordianie” Słowackiego i w „Karierze Artura Ui” Brechta, jako Orestesa w „Muchach” Sartre'a i w „Ifigenii w Taurydzie” Goethego.

W Kordegardzie możemy zobaczyć fotografie dokumentujące role Łomnickiego z repertuaru klasycznego, m.in..: Solonego w „Trzech siostrach” Czechowa, Łatki w „Dożywociu” Fredry, tytułowego Fantazego z dramatu Słowackiego, jak również w realizacjach dramaturgii współczesnej: Świadka VI w „Dochodzeniu” Weissa, Bukary w „Przedstawieniu Hamleta we wsi Głucha Dolna” Brešana, Goi w „Gdy rozum śpi” Vallejo, Krappa w „Ostatniej taśmie Krappa” Becketta, Bruscona w „Komediancie” Bernharda. Zdjęciom towarzyszy materiał filmowy, wyświetlany na monitorze,  z fragmentami archiwalnych przedstawień z udziałem Tadeusza Łomnickiego, np: „Kordiana”, „Kariery Artura Ui”,  „Przedstawienia Hamleta we wsi Głucha Dolna” i  „Ja, Feuerbach”.

 POSŁUCHAJ PODCASTU: Na przekór tradycji. „Teatralne maski Tadeusza Łomnickiego” ►

– W historii polskiego teatru Tadeusz Łomnicki zajął miejsce na samym Olimpie, wielkość jego sztuki – cóż, że ulotnej – pozostaje punktem odniesienia dla kolejnych pokoleń aktorów. Mamy nadzieję, że ta sztuka zapisała się również w pamięci tych widzów, którzy podziwiali Łomnickiego na scenie. Ci, którym nie było dane zetknąć się z jego artyzmem, dowiedzą się o istnieniu niepowtarzalnego twórcy – mówi Elżbieta Wrotnowska-Gmyz, dyrektor Instytutu Teatralnego.

Łomnicki współpracował z najważniejszymi reżyserami powojennego polskiego teatru, przede wszystkim z Erwinem Axerem (25 lat razem w zespole Teatru Współczesnego), ale również Adamem Hanuszkiewiczem, Konradem Swinarskim, Andrzejem Wajdą, Kazimierzem Kutzem, Romanem Polańskim, Kazimierzem Dejmkiem i Antonim Liberą.  

Wśród autorów prezentowanych w Kordegardzie portretów znaleźli się: Edward Hartwig, Renard Dudley, Piotr Barącz, Zygmunt Rytka, Franciszek Myszkowski, Andrzej Krynicki, Juliusz Multarzyński, Marek Holzman, Mariusz Stachowiak i Renata Pajchel.

Kurator: Michał Smolis, Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego

Organizatorzy: Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego, Narodowe Centrum Kultury, kordegarda.org