Ściana Wolności. Stanisław Brach [WYSTAWA]

Kordegarda. Galeria Narodowego Centrum Kultury - Warszawa, ul. Krakowskie Przedmieście 15/17
Pt. 18 stycznia — Wt. 19 marca 2019 r.

Zrealizowany w 2018 r. przez profesora Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie Stanisława Bracha projekt pt. „Ściana Wolności”, związany jest z setną rocznicą odzyskania przez Polskę niepodległości. Przedstawia multiplikację portretu Marszałka Józefa Piłsudskiego jako jej ikony, a eksponowany jest w formie ściany – Ściany Wolności.


Dołącz do wydarzenia na Facebooku →


Artysta wykonał sto portretów Marszałka na setną rocznicę wywalczonej przez Polaków niepodległości. Stylizowany wizerunek Józefa Piłsudskiego zrealizowany został w porcelanie w Polskich Fabrykach Porcelany Ćmielów i Chodzież S.A. – Zakład Porcelany w Ćmielowie. Ściana-regał, na którym prezentowana jest kompozycja w układzie 10x10, została wykonana z metalu przez Firmę Łysoń. Projekt ten będzie prezentowany do sierpnia 2020 r., czyli do setnej rocznicy Bitwy Warszawskiej zwanej Cudem nad Wisłą.


Zobacz fotorelację z wernisażu wystawy


Artysta w swoich pracach wiąże głównie trzy wybrane zagadnienia, tj. figurę, przestrzeń i materię. Krąży wokół anonimowej ludzkiej sylwetki, dążąc do subiektywnego wyrażenia jej wizualnej definicji, ale sięga także po konkretne historyczne postaci. Przedstawienie głowy Marszałka to kolejny przykład „spotkania” ze świadomie wybranym człowiekiem-bohaterem. Obserwujemy tu prostotę konceptu wykorzystanego do stworzenia swoistego pomnika nawiązującego do historycznych faktów. Oto sto lat temu, po ponad stu latach zniewolenia, rozpoczyna się pochód ku niepodległości; marsz ku powrotowi Rzeczypospolitej, którego symbolem staje się Marszałek Józef Piłsudski – wskrzesiciel Ojczyzny. Ściana Wolności zostaje symbolem tego pochodu; obrony militarnej i obrony tożsamości.

Kult osoby Piłsudskiego był w przeszłości ważnym elementem wychowania patriotycznego. W roku 1938 Sejm uchwalił ustawę zakazującą (pod karą więzienia) hańbienia imienia Józefa Piłsudskiego. Zwalczany przez kolejne władze i systemy, Marszałek jest ostatecznie uznawany za jedną z najwybitniejszych postaci w historii Polski.

Stanisław Brach uformował bohatera-marszałka mocnego, ale jednocześnie z delikatnego i bardzo wymagającego materiału. Ceramika wytwarzana jest od kilku tysięcy lat, a porcelana to najbardziej wyrafinowana i wartościowa forma wyrobu ceramicznego. Przedstawienie w ceramice, ulubionej technice rzeźbiarskiej artysty, możliwe jest dzięki doskonałemu teoretycznemu i praktycznemu przygotowaniu oraz wieloletniemu doświadczeniu.


Posłuchaj wywiadu ze Stanisławem Brachem w Audycjach Kulturalnych →


Do stworzenia Ściany Wolności autor używa spójnej koncepcji i pozornie nieskomplikowanych rozwiązań. By móc sprowadzać sztukę do prostych form, trzeba posiadać wysokie umiejętności oraz kunszt w posługiwaniu się zastanym tworzywem – gliną (tu przez odlewanie masy porcelanowej w formie gipsowej).

Powstała kompozycja multiplikowana zawiera elementy współcześnie dobrze kojarzone – powtarzalność stała się główną cechą dzisiejszej sztuki, kultury. Andy Warhol wyrażał nią mechanizmy dwudziestowiecznej kultury masowej. U Bracha to zwielokrotnienie służy spotęgowaniu efektu idei, mitu postaci Marszałka, sile stwarzanego wizerunku, choć zdaje się nawiązywać i do tradycji pośmiertnego zdejmowania masek najważniejszych osobistości świata polityki i kultury.


Józef Piłsudski i zmiany w jego wizerunku [Audycje Kulturalne] →


Fakt zrealizowania przedsięwzięcia w jednej z najstarszych polskich marek, w fabryce ćmielowskiej porcelany, nawiązuje i uzupełnia program posługiwania się czytelną symboliką. W konsekwencji artyście udało się uchwycić osobliwą symbiozę materii, symboliki, koloru i światła.

Fryderyk Nietzsche mawiał, że „walka jest wychowawczynią wolności”. Interpretując zatem – nie ma wolności bez walki. Nie ma historii bez bohaterów. Nie ma sztuki bez człowieka.