Rocznica urodzin Adama Asnyka

Data publikacji: 11.09.2018
Średni czas czytania 3 minuty
drukuj

Adam Asnyk, poeta, dramatopisarz, członek Rządu Narodowego w czasie powstania styczniowego, urodził się 11 września 1838 r.

Rocznica urodzin Adama Asnyka
Fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe / Adam Asnyk

Przyszedł na świat w patriotycznej rodzinie polskiego oficera i powstańca listopadowego, zesłanego na Syberię po bitwie pod Olszynką Grochowską, który potem osiedlił się w Kaliszu, zajmował handlem skórą, dorobił majątku i otworzył hotel oraz księgarnię.

Adam Asnyk był cudownym dzieckiem i zaczął pisać wiersze, mając 10 lat. W rodzinnym Kaliszu poznał pisarza Agatona Gillera, z którym zaangażował się w konspirację podczas studiów w Warszawie na wydziałach leśnictwa i medycyny.

Uciekając przed carską policją kontynuował studia we Wrocławiu, Heidelbergu i Paryżu. Po powrocie do Warszawy i wznowieniu konspiracji został w 1860 r. osadzony w niesławnym X Pawilonie Cytadeli Warszawskiej.

Nie powstrzymało go to od udziału w stronnictwie „czerwonych”, prącym do zrywu narodowego, a potem w działalności Rządu Narodowego podczas powstania styczniowego. Przygotowywał m. in. plany zamachu na carskiego namiestnika Berga.

Pu upadku powstania, wyjechał z kraju i ukończył doktorat z filozofii w Heidelbergu (1866). Do zaboru rosyjskiego powrócić nie mógł. Mieszkał we Lwowie, a potem w Krakowie.

Debiutował w 1864 r. Twórczość poetycką zaczął od buntu przeciwko Bogu, światu i romantyzmowi, co było świadectwem depresji przeżywanej po upadku Powstania Styczniowego, śmierci rodziców oraz żony („Odpowiedź, „Julian Apostata”, „ W zatoce Baja”). W kulcie wierszy Asnyka wychował się m. in. Henryk Sienkiewicz, zaprzyjaźniony z poetą.

Przełomem był cykl „Nad głębiami” pisany w latach 1883-1894, złożony z trzydziestu sonetów. Dzięki niemu zyskał sławę poety-filozofa, godzącego się z życiem, doceniającego dokonania nauki i odkryć, starającego się żyć praktycznie.

Nieznane dziś pozostają dramaty Asnyka („Bracia Lerche”, „Cola Rienzi”) o tematyce społeczno-historycznej czy komedia „Gałązka heliotropu”.

W 1882 r. Asnyk został wydawcą krakowskiego dziennika „Reforma”, a potem posłem na Sejm Galicyjski. W 1890 r. przewodniczył sprowadzeniu prochów Adama Mickiewicza na Wawel. Remedium na życiowe niepowodzenia był dla Asnyka kontakt z przyrodą. Zamieszkał w Zakopanem i stał się piewcą Tatr. Podróżował też na Sycylię i Cejlon, do Indii. Zmarł w 1897 r. Został pochowany w Krypcie Zasłużonych na Skałce w Krakowie.