ZWIĘZŁY i ROZWIĄZŁY

Ze względu na przedrostki chciałoby się widzieć w tej parze antonimy. I na pewnym poziomie tak rzeczywiście jest, chociaż współcześnie trudno uznać te wyrazy za przeciwstawne: ZWIĘZŁY to ’zawierający wiele treści w niewielu słowach; lakoniczny‘ lub ‘mający ścisłą, zwartą konsystencję’, a ROZWIĄZŁY to ’pozbawiony zasad moralnych lub postępujący wbrew tym zasadom’. Pierwsze określenie stosujemy w odniesieniu do tekstu lub jakiejś struktury (np. gleby, drewna), drugie zaś – w stosunku do człowieka. Etymologicznie jednak słowa te są ze sobą powiązane i pochodzą od czasowników, które oznaczały pierwotnie odwrotne czynności: ZWIĄZAĆ i ROZWIĄZAĆ. Czasownik ZWIĄZAĆ zachował swoje znaczenie w niemal niezmienionej postaci, natomiast czasownik ROZWIĄZAĆ – występujący dawniej w postaci ROZWIĘZAĆ – oznaczał niegdyś nie tylko ‘usunąć wiązanie’ czy ‘zerwać więzy’, lecz także ‘uwolnić od zobowiązań’, a więc również ‘uwolnić od kary’. I właśnie od tych znaczeń pochodzą znaczenia słów ROZWIĄZŁY i ROZWIĄZŁOŚĆ.
Źródło: [SJP PWN; USJP; SJP Dor; SEJP Bor; 688]