ZIEMSKI, ZIEMNY i ZIEMISTY

ZIEMSKI, ZIEMNY i ZIEMISTY
il. Marcelina Jarnuszkiewicz
Każdy z tych przymiotników pochodzi od tego samego słowa – ziemia, ale każdy z nich od innego znaczenia. ZIEMSKI – to dotyczący Ziemi ‘planety’ i dotyczący ziemi ‘świata’, a także dotyczący ziemi ‘wydzielonego gruntu’. Mówimy zatem o kuli ziemskiej i przyspieszeniu ziemskim, ale również o ziemskiej wędrówce człowieka i jego ziemskiej powłoce, o ziemskich sprawach i troskach, o majątku ziemskim (nie: ziemnym) i o aktach ziemskich ‘dawnych księgach sądowych’. ZIEMNY – to dotyczący ziemi ‘gleby’. Ziemne są wały i umocnienia, ziemny znajduje się też w nazwach i określeniach różnych gatunków roślin i zwierząt: mamy orzeszki ziemne i migdałki ziemne, grzebiuszkę ziemną, pchełki ziemne, a nawet prosię ziemne! ZIEMISTY – dotyczy również ziemi ‘gleby’, ale odnosi się tylko do barwy: można mieć ziemistą cerę, można być ziemistym na twarzy i można mieć spodnie ziemistego koloru. Jeśli chcielibyśmy połączyć te trzy przymiotniki w jednym zdaniu, moglibyśmy napisać: Nasze ziemskie troski dotyczą tego prosięcia ziemnego, które od wczoraj ma paskudnie ziemisty język. A może Wy wymyślicie ciekawsze zdanie z ZIEMSKIM, ZIEMNYM i ZIEMISTYM?
Źródło: [SJP PWN; NSPP; WSPP; SJP Dor; USJP; Baza CKS]