Historia projektu

Date of publication:
Średni czas czytania 6 minutes
print

Projekt nawiązuje do wieloletnich badań etnograficznych prowadzonych w miejscowościach Broniów i Ostałówek na południowym Mazowszu. Łączy w sobie działania etnograficzne, animacyjne i artystyczne, budując nową perspektywę poznawczą i antropologiczną, skierowaną na odkrywanie i wzbudzanie pokładów kreatywności kulturowej w społecznościach wiejskich. Realizowany jest od 2005 roku – najpierw w ramach warsztatu etnograficznego, później w ramach projektów „Miejsce wspólne” i „Trzy bieguny” oraz „Prolog. Nierozpoznane wymiary rozwoju kulturalnego”, a od 2012 roku pod nazwą „Etnografia/ Animacja/ Sztuka”.

„Etnografia/ Animacja/ Sztuka” (2012–)

 W 2012 roku projekt „Etnografia/ Animacja/ Sztuka”, którego realizacja przewidziana jest do 2014 roku włącznie, stanowił kontynuację wcześniejszych działań animacyjno-artystycznych, opierających się na rozpoznaniach społeczno-kulturowych. Miał na celu upowszechnienie nowej metodyki pracy ze społecznościami lokalnymi, łączącej w sobie teorię antropologii (współuczestnictwo etnograficzne, pogłębione rozmowy, obserwacja uczestnicząca) z jednoczesnym ukierunkowaniem na procesualność czynionych rozpoznań (badania w działaniu) i ich stałe pogłębianie za pomocą narzędzi artystyczno-animacyjnych. Niezaprzeczalnym walorem projektu było realizowanie działań przez animatorów i artystów wraz z czynnym udziałem mieszkańców miejscowości. Innowacyjne zaangażowanie społeczności lokalnej we wspólne poszukiwanie odpowiedzi na problem społeczny (bezrobocie, ubóstwo, wykluczenie) zapewniło szerokie możliwości adaptacyjne projektu.

Spośród grona osób biorących udział we wcześniejszych odsłonach projektu w 2012 roku wykrystalizował się skład „Kolektywu Terenowego” – grona doświadczonych etnografów i animatorów kultury, odpowiadających za realizację zadania „Etnografia/ Animacja/ Sztuka”. Pierwszym podsumowaniem ich dotychczasowych działań w Broniowie i Ostałówku będzie publikacja, która zostanie wydana w pierwszej połowie 2013 roku.

W 2013 roku planowane jest również rozpoczęcie kolejnego etapu projektu, nowego cyklu badań etnograficznych i projektów animacyjno-artystycznych o bardziej kameralnym wymiarze, skupionych na indywidualnych biografiach i polach działań poszczególnych mieszkańców wsi. Skoncentrowanie głównie na mikroprojektach prowadzonych bezpośrednio z mieszkańcami będzie stanowiło przesunięcie z kolektywnej przestrzeni większości realizowanych dotychczas działań animacyjnych, do przestrzeni prywatnej.

Projekt realizowany jest przez Stowarzyszenie „Katedra Kultury” i Narodowe Centrum Kultury. Partnerem jest Polski Instytut Antropologii, patronami Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej UW oraz Instytut Kultury Polskiej UW.

 „Prolog. Nierozpoznane wymiary rozwoju kulturalnego” (2011)

„Prolog. Nierozpoznane wymiary rozwoju kulturalnego” był realizowany w 2011 roku we współpracy Mazowieckiego Centrum Kultury i Sztuki, Narodowego Centrum Kultury, Stowarzyszenia „Katedra Kultury” oraz Instytutu Etnologii i Antropologii Kulturowej UW. Szereg zrealizowanych działań animacyjno-artystycznych poświęconych było zbudowaniu nowej perspektywy poznawczej i antropologicznej, jako głos w dyskusji na temat dyskursu "lokalnego rozwoju" oraz odkrywania i wzbudzania pokładów kreatywności kulturowej w społecznościach zubożałych, dotkniętych bezrobociem. Zaplanowane badania etnograficzne oraz działania animacyjno-artystyczne pozwoliły wzbudzić niejawny, ale aktywny wymiar samoorganizacji społecznej i kreatywności kulturowej. Zbudowaniu nowej perspektywy poznawczej i antropologicznej służyła kilkumiesięczna współobecność w terenie, która sprawiła, że ujawnienie się tych jakości i potencjalności było możliwe – i że można było je dostrzec i opisać.

Link do bloga prowadzonego w 2011 roku przez realizatorów projektu: http://www.ciecie.org/aktualnosci/prolog/.

 „Miejsce wspólne” i „Trzy bieguny” (2008-2009)

W latach 2008-2009 nawiązane wcześniej relacje z ludźmi i wspólne doświadczenia uczestniczenia w lokalnej rzeczywistości stały się punktem wyjścia do przygotowania i poprowadzenia projektów „Miejsce wspólne” i „Trzy bieguny”, w których wiedza etnograficzna przeradzała się w działania animacyjne. To właśnie na tym etapie projektu okazało się, że projekty etnograficzno-animacyjne stwarzają warunki, by ujawniło się to, co głęboko ukryte i zarazem bardzo istotne w życiu lokalnych społeczności – niejawny wymiar ich twórczego działania i oddolnej samoorganizacji.

„Etnograf w terenie” (2005-2009)

Od 2005 roku Tomasz Rakowski, koordynator merytoryczny projektu, prowadził badania w Broniowie, Ostałówku i okolicach. Indywidualne badania przerodziły się w warsztat etnograficzny „Etnograf w działaniu”, w którym brali udział studenci Instytutu Kultury Polskiej Uniwersytetu Warszawskiego. Realizatorzy badań, przebywając wśród mieszkańców Broniowa i Ostałówka, zdobywali coraz głębszą wiedzę o ich codzienności, pełnych skomplikowania więziach społecznych, tworzonych przez nich narracjach. Właśnie wewnątrz tych pierwszych wydarzeń i pierwszych spotkań z lokalną społecznością mają swoje źródło kolejne odsłony projektu.