KOCHAĆ – jak to łatwo powiedzieć...

KOCHAĆ, czyli ‘darzyć kogoś miłością’. „To chyba jedno z naszych najstarszych słów” – powiecie. I będziecie mieć rację. Ale uwaga! KOCHAĆ wcale nie od zawsze znaczyło ‘kochać’. W znaczeniu ‘kochać’ używano dawniej słowa MIŁOWAĆ. Natomiast samo KOCHAĆ znaczyło raczej ‘lubić’, a także ‘cieszyć się, ‘sprawiać komuś przyjemność’, a nawet ‘rozwijać się, mnożyć’. Można było KOCHAĆ SIĘ z CZEGOŚ, czyli ‘cieszyć się z czegoś’, np. „Nazaiutrz, kochaiąc się z tego swego zwycięztwa, co inszego przedsięwziął” [SJPL]. Można było również KOCHAĆ SIĘ w CZYMŚ, czyli ‘znajdować w czymś upodobanie’, np. „Przodkowie nasi w Hiszpańʃkiéy sukni się kochali” [ib.] – co nie znaczy, że dopuszczali się jakichś bezeceństw, tylko że ogromnie im do gustu przypadł krój hiszpańskich strojów. KOCHAĆ SIĘ mogły również rośliny: mówiono tak, gdy dobrze gdzieś się przyjmowały, rosły, rozwijały, np. „Przy rzékach byʃtrych bardzo rzadko kocha się drzewo płodne” – bo wiemy przecież, że drzewa owocowe dobrze rosną i obficie owocują nad spokojną wodą, a nie nad wartkimi potoczkami. A jeśli ktoś wyjątkowo coś polubił, wiele się po tym czymś spodziewał i myślał o tym cały czas, mówiono: KOCHA SIĘ w TYM, jak UBOGI w PROSIĘCIU.
Źródło: [SEJP Bor, 241; SJP L, I-II, 1055; SJP Dor; SJP PWN]