5 grudnia 1867 roku urodził się Józef Piłsudski

Date of publication: 05.12.2018
Średni czas czytania 3 minutes
print

5 grudnia 1867 roku urodził się Józef Piłsudski, współtwórca odzyskania niepodległości Polski w 1918 r., marszałek, premier, twórca Legionów, jeden z największych polskich bohaterów narodowych.

Urodził się w Zułowie na Wileńszczyźnie i od najwcześniejszych lat wzrastał w kulcie powstania styczniowego, podczas którego jego ojciec był komisarzem Rządu Narodowego.

Konspirację rozpoczął w wileńskim gimnazjum i na studiach medycznych w Charkowie. Miał dwadzieścia lat, gdy aresztowano go za pomoc w spisku na życie cara i zesłano Syberię na 5 lat. Po powrocie do Wilna w 1892 r. zaangażował się w działalność Polskiej Partii Socjalistycznej i walczył przeciwko rusyfikacji. W 1894 r. został członkiem Centralnego Komitetu PPS i naczelnym jego organu prasowego – „Robotnika”. Na Kongresie II Międzynarodówki w Londynie kładł nacisk na odzyskanie niepodległości przez Polskę. Za kierowanie „Robotnikiem” trafił do warszawskiej Cytadeli. Po wybuchu rewolucji lutowej 1905 r. utworzył  Organizację Bojową PPS, zaś w 1908 r. we Lwowie – Związek Walki Czynnej. Miał być zalążkiem armii polskiej, po rozłamie w PPS Piłsudski stanął bowiem na czele niepodległościowego skrzydła.

Kontynuował działalność wojskową na czele Związku Strzeleckiego, a po wybuchu I wojny światowej uformował I Kompanię Kadrową, która w sierpnia 1914 r. wkroczyła do Królestwa Kongresowego. M. in. jego rezygnacja ze służby wymusiła akt 5 listopada deklarujący zgodę na powstanie państwa polskiego przez Niemcy i Austrię. Gdy w 1916 r. odmówił przysięgi na wierność Niemiec – trafił do aresztu, skąd wyszedł dopiero pod koniec I wojny światowej. Po przyjeździe do Warszawy Rada Regencyjna przekazała mu dowództwo nad armią i władzę na odradzającym się państwem polskim. Już w roli Pierwszego Marszałka kierował wyprawą na Kijów i Bitwą Warszawską, która zniweczyła plan Sowietów wywołania rewolucji w Europie. Piłsudski powrócił do życia politycznego po szeregu kryzysów gabinetowych. Dokonał 12 maja 1926 r. zamachu majowego i forsował program sanacji, czyli uzdrowienia kraju. Do jego realizacji stworzył w 1928 r. Bezpartyjny Blok Współpracy z Rządem. To był najbardziej kontrowersyjny czas rządów i niedemokratycznej walki z opozycją.

W polityce międzynarodowej forsował model balansu sił. Jego plan wojny prewencyjnej przeciwko Niemcom, które zaczęły łamać ustalenia traktatu wersalskiego, odrzucił Zachód.

Zmarł 12 maja 1935 r. Jego pogrzeb stał się wielką patriotyczną manifestacją. W 1937 spoczął w krypcie pod Wieżą Srebrnych Dzwonów.