Ustawienia i wyszukiwarka
95. rocznica urodzin Kazimierza Dejmka
17 V 1924 przypada 95. rocznica urodzin Kazimierza Dejmka, jednego z najwybitniejszych polskich twórców teatralnych, człowieka o złożonej biografii.
Urodził się w Kowlu (obecnie na Ukrainie), a w czasie wojny walczył w partyzantce związanej ze Stronnictwem Ludowym oraz w AK. Po demobilizacji w 1944 r. debiutował rolą Jaśka w „Weselu” w Rzeszowie.
W 1946 r. trafił do Teatru Wojska Polskiego w Łodzi, gdzie zetknął się z wielkim mistrzem sceny Leonem Schillerem. Ale zaangażował się też w socrealizm, wystawiając w 1951 r. w Teatrze Nowym „Poemat pedagogiczny” Makarenki. Krytyką socrealizmu była „Łaźnia”, wystawiona przez Dejmka w 1954. W latach 1956-1957 rozliczył się z czasami stalinizmu reżyserując „Święto Winkelrieda” i „Ciemności kryją ziemię”.
Kazimierz Dejmek przeszedł również do politycznej historii Polski w roli reżysera „Dziadów” w Teatrze Narodowym. Ich zdjęcie z afisza wywołało protesty studentów w marcu 1968 r., zaś jego usunięto z PZPR. Prawda jest złożona. Dejmek nie był artystą zafascynowanym polskim romantyzmem, zaś w „Dziadach” interesował go ludowy obyczaj, akcentował słowiańskie elementy. Buntowniczy charakter spektaklu zrodził się z emocjonalnej interpretacji „Wielkiej Improwizacji” Gustawa Holoubka oraz z siły arcydramatu Mickiewicza. Jednocześnie Dejmek w sposób niezwykle przemyślany tworzył repertuar Narodowego, którym kierował w latach 1962-1968.
Jego największe zasługi związane są z odnowieniem repertuaru staropolskiego. Przywrócił teatrowi „Żywot Józefa” Mikołaja Reja, „Historyję o Chwalebnym Zmartwychwstaniu Pańskim” Mikołaja z Wilkowiecka i „Dialogus de Passione”, którego pierwsza próba wystawienia została zablokowana przez cenzurę w 1969 r.
Do jego największych osiągnięć należy gombrowiczowska „Operetka” (1975) w Teatrze Nowym w Łodzi, a także seria spektakli w warszawskim Teatrze Polskim (dyrekcja od 1981-1993), gdzie wystawił m. in. „Ambasadora”, „Vatzlava”, „Portret”, „Kontrakt”, „Letni dzień” Sławomira Mrożka.
Słynął z pieprznego języka i niekonwencjonalnych zachowań. Z jednej strony chronił w Teatrze Polskim w czasie stanu wojennego represjonowanych aktorów, z drugiej – nie popierał bojkotu Teatru TV. W latach 1993-1996 był ministrem kultury w rządach Józefa Oleksego i Waldemara Pawlaka (SLD-PSL).
Zmarł podczas prób „Hamleta” w Teatrze Nowym w Łodzi 31 grudnia 2001 roku. Teatr, którym kierował w latach 1952-1961, 1975-1979 oraz w 2002 r. – nosi teraz jego imię.
