1 listopada to dzień Wszystkich Świętych

1 listopada jest w Kościele Katolickim dniem uroczystości poświęconych wszystkim tym chrześcijanom, którzy przebywają w Niebie i osiągnęli stan zbawienia wiecznego. Korzenie tego świętą łączone są z martyrologią pierwszych chrześcijan w pogańskim Rzymie, gdzie za wiarę byli skazywani właśnie na męczeńską śmierć.

Święto przyjęło się w IV w., ale lokalne kościoły obchodziły go w różnych terminach. Dopiero papież Grzegorz III przyjął za obowiązującą datę 1 listopada, najprawdopodobniej w 741 roku. Łączyło się to z ufundowaniem w bazylice św. Piotra w Watykanie oratorium, gdzie odprawiano modlitwy m. in. za męczenników i wszystkich świętych.

W 835 r. papież Grzegorz IV poprosił cesarza Ludwika Pobożnego, aby święto było obchodzone na terenie całego Cesarstwa. Dokładnie sto lat później Jan XI ogłosił święto Wszystkich Świętych jako obowiązujące w całym Kościele. Zwyczajowo liturgia odprawiana tego na dnia na mszy nawiązuje do „Apokalipsy św. Jana”.

W Polsce zwyczajowo wierni odwiedzają cmentarze, groby bliskich oraz ważnych postaci życia publicznego. To także czas rodzinnych spotkań.

2 listopada obchodzimy Zaduszki

Święto Zmarłych bywa mylone z Zaduszkami, czyli Dniem Zadusznym, który w Kościele Katolickim jest wyrazem przekonania o obcowaniu świętych, zmartwychwstaniu ciał, życiu wiecznym oraz skuteczności modlitwy wstawienniczej. W tradycji 2 listopada nakłada się na ludową, jeszcze przedchrześcijańską przeszłość, której ślady znajdujemy m. in. w Dziadach A. Mickiewicza, gdzie dusze czyśćcowe powracają na ziemię.

125 lat temu odszedł Jan Matejko

1 listopada obchodzimy też 125. rocznicę śmierci Jana Matejki, urodzonego w 1838 roku najwybitniejszego polskiego malarza historycznego, historiozofa. Był dziewiątym dzieckiem polsko-czeskiego małżeństwa. Już jako trzynastolatek został przyjęty do Szkoły Sztuk Pięknych w Krakowie. Stworzył ponad trzysta obrazów i rysunków, które ukształtowały historyczną wyobraźnię Polaków: „Bitwę pod Grunwaldem”, „Unię Lubelską”, „Hołd Pruski”, „Kazanie Skargi”, „Stańczyka”, „Jana Sobieskiego pod Wiedniem” (obraz eksponowany jest w Watykanie), „Konstytucję 3 maja 1791”, „Rejtana – Upadek Polski”, a także „Poczet królów polskich”.

Matejko wychował wielu wybitnych polskich artystów: m. in. Stanisława Wyspiańskiego, Jacka Malczewskiego, Józefa Mehoffera i Maurycego Gottlieba.

Muzeum Dom Jana Matejki działa w Krakowie jako oddział Muzeum Narodowego w Krakowie.